Cùng nhìn những hình ảnh cuối cùng của toà nhà 130 năm tuổi tại Sài Gòn chính thức bị đập xây cao ốc 40 tầng
Theo tài liệu, Thương xá Tax được khởi công xây dựng vào năm 1922 và khánh thành vào ngày 26/11/1924 mang tên Grands Magasins Charner (GMC) với công năng là trung tâm thương mại, thuộc sở hữu của Công ty Société Coloniale des Grands Magasins – SCGM được thành lập vào năm 1921 từ công ty mẹ L'Union Commerciale Indochinoise et Africaine (LUCIA). Tòa nhà do nhiều công ty tham gia xây dựng.
Ban đầu tòa nhà chỉ có 3 tầng với hai lối vào ở đường Nguyễn Huệ và góc Nguyễn Huệ - Lê Lợi ngày nay, nền nhà ngay các lối vào có trang trí hoa văn bằng gạch mosaic, đối diện lối ra vào đường Nguyễn Huệ là cầu thang chính và nóc nhà phía trên lối ra vào ở góc đường có một mái vòm đồng hồ.
Sau năm 1934, biểu hiện GMC được gắn thêm ở khu vực tháp vòm đồng hồ. Năm 1942 tòa nhà được cải tạo, xây dựng thêm tầng 4, mái vòm bị dỡ. Đầu những năm 1960, GMC được đổi thành Thương xá Tax.
Sau năm 1975 toàn bộ tòa nhà thuộc sự quản lý của UBND TPHCM. Từ năm 1978 là cửa hàng phục vụ thiếu nhi của thành phố. Năm 1981 đổi tên thành Cửa hàng bách hóa Tổng hợp thành phố thuộc sự quản lý của Sở Thương nghiệp. Năm 1997 là Công ty bán lẻ Sài Gòn thuộc Tổng công ty Thương mại Sài Gòn (Satra) và từ năm 1998 đổi lại là Thương xá Tax.
Sau khi hoàn thành công tác di dời các hạng mục bảo tồn ra khỏi công trình thương xá Tax, ngày 12/10, đơn vị thi công sẽ tiến hành rào chắn, phá dỡ, đập bỏ thương xá Tax, ông Đoàn Hoài Minh, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Thương mại Sài Gòn (Satra), phụ trách dự án Tax cho biết.
Thời gian tháo dỡ, đập bỏ dự kiến sẽ diễn ra trong 90 ngày, do Công ty TNHH TM-DV-XD Huy Hiệu thực hiện. Thông tin đập bỏ thương xá Tax cho tới hôm nay mới công bố là do Sở Xây dựng mới có văn bản đồng ý vào ngày 7/10/2016.
Về bảo tồn các hạng mục bên trong thương xá Tax, ông Đoàn Hoài Minh cho biết là bảo tồn cầu thang chính khảm gạch mosaic với tay vịn, lan can, biểu tượng con gà trống, quả cầu bằng đồng, không gian thông tầng sảnh chính và các thảm gạch mosaic ở hai lối vào.
Trong đó, việc bảo tồn các khảm gạch mosaic chính là việc khó khăn hơn cả, đòi hỏi kinh nghiệm và kỹ năng. Vì vậy, từ năm 2014 Satra đã phối hợp với nhiều đơn vị tư vấn chuyên ngành về khảo cổ, bảo tồn và thực hiện khảo sát, đánh giá thực tế và cuối cùng đã lựa chọn phương án bóc tách toàn bộ gạch mosaic trên cầu thang, diềm trang trí, các lối vào và lắp đặt lại trong công trình mới.
Đề cập đến công trình mới - tòa nhà Satra – Tax Plaza, ông Minh cho biết sẽ khởi công vào quí 1/2017 và hoàn thành vào năm 2020, cùng thời điểm tuyến metro số 1 của TP.HCM được đưa vào sử dụng.
Công trình mới sẽ là một khu phức hợp trung tâm thương mại, dịch vụ, văn phòng, khách sạn, với quy mô xây dựng 40 tầng cao và 6 tầng hầm. Trong đó, 6 tầng khối đế và 2 tầng hầm dành cho trung tâm thương mại, siêu thị, dịch vụ, giải trí… có lối kết nối vào nhà ga của tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên. Bốn tầng hầm là bãi đậu xe, khối tháp cao 34 tầng lùi về phía sau là văn phòng và khách sạn, đỉnh tòa nhà có một sân bay trực thăng.
GMC kinh doanh các mặt hàng sang trọng được nhập khẩu chủ yếu từ Anh, Pháp và các nước phương tây nhằm phục vụ cho giới thượng lưu Sài thành và các đại điền chủ Lục tỉnh Nam kỳ vào thời kỳ đó.
Đầu thập niên 60 của thế kỷ XX, tòa nhà GMC được Hội Mậu dịch đổi tên thành Thương xá Tax, mặt bằng được chia nhỏ và cho các tiểu thương thuê buôn bán.
Cùng với những công trình kiến trúc thời Pháp thuộc khác như Chợ Bến Thành, Nhà thờ Đức Bà, Bưu điện Thành phố, Nhà hát lớn thành phố, Dinh toàn quyền (nay là Hội trường Thống Nhất), Dinh Xã Tây (này là UBND TP HCM), Thương xá Tax góp phần tạo nên một "Hòn ngọc Viễn Đông" tao nhã và sôi động bậc nhất châu Á thời bấy giờ.
Một phần khảm gạch mosaic đã được tháo dỡ, sẽ được lắp đặt trong công trình mới
Gian sảnh chính của Thương xá Tax được ốp gạch mosaic, hai cầu thang trong sảnh được ốp gạch hoa văn cầu kỳ tinh xảo.
Công trình mới sẽ là một khu phức hợp trung tâm thương mại, dịch vụ, văn phòng, khách sạn, với quy mô xây dựng 40 tầng cao và 6 tầng hầm.
Dự án trung tâm thương mại Satra sẽ mọc lên từ nền đất ngôi nhà 130 tuổi
Gia Khang
Theo Trí thức trẻ
